Webinarrapport: mondhygiëne en ondervoeding bij ouderen

Ondervoeding hangt samen met verstoringen van het microbioom, waarbij de mondgezondheid van ouderen een belangrijke rol speelt.
Tijdens het door Yakult Nederland georganiseerde webinar Gezond ouder worden lichtten drie experts de link toe tussen ondervoeding en intestinale dysbiose.

In het kort :

• Met het ouder worden ontstaat een natuurlijke dysbiose van het microbioom, wat het infectierisico verhoogt.

• Het causale verband tussen deze darmverstoring en systemische aandoeningen wordt steeds duidelijker.

• Een nauwere samenwerking tussen zorgverleners is wenselijk om de gezondheid van ouderen beter te ondersteunen.

Tal van factoren — zoals levensstijl, voeding en immuunrespons — beïnvloeden de complexe relatie tussen het darmmicrobioom en de metabole gezondheid. Het causale verband is echter niet altijd eenduidig. Een verstoord darmmicrobioom wordt in verband gebracht met ondervoeding, wat kan leiden tot een verminderde energieopname, een verzwakte immuniteit en een lagere vitaminebiosynthese, terwijl pathogene factoren toenemen.

Met het ouder worden treedt een natuurlijke dysbiose op. Een verstoring van het orale microbioom beïnvloedt niet alleen de mondgezondheid, maar wordt ook gelinkt aan de ziekte van Alzheimer, diabetes en cardiovasculaire aandoeningen. Dit fenomeen wordt de oraal–darm–hersen-microbioom-as genoemd, zoals toegelicht door dr. Olaf Larsen, Senior Manager Science bij Yakult Nederland, tijdens het seminar.

Het gebruik van probiotica bij ouderen in woonzorgcentra toont aan dat ze niet alleen de levenskwaliteit kunnen verbeteren, maar ook kosteneffectief kunnen zijn. Probiotica kunnen in sommige gevallen effectief zijn, maar niet altijd. Effecten op neurologische, immunologische en endocriene processen lijken eerder uitzonderlijk en zijn tot op heden vaak stam-specifiek.

Ondervoeding leidt tot een verminderd fysiek en mentaal functioneren en heeft een negatieve invloed op het ziekteverloop.

Mondgezondheid is een belangrijke factor bij ondervoeding. Uit een onderzoek bij thuiswonende ouderen in Nederland blijkt dat ondervoeding vaak voorkomt, net als een slechte mondgezondheid. In een andere groep werd dit vastgesteld bij 4 op de 5 ouderen.

Afnemende zelfredzaamheid, sociaaleconomische status, voeding en dagelijkse mondhygiëne behoren tot de mogelijke oorzaken.

Het project “Eten met lange tanden” onderzoekt de relatie tussen voeding en mondgezondheid bij thuiswonende ouderen. De studie bracht verschillende risicofactoren voor ondervoeding aan het licht, zoals vaak alleen eten en het overslaan van maaltijden.

Daarnaast bleek dat het advies rond vitamine D-suppletie (20 µg voor vrouwen ouder dan 50 jaar en mannen ouder dan 70 jaar) onvoldoende wordt opgevolgd.

Verder toont een Nederlands onderzoek bij diëtisten en mondhygiënisten — een relatief jonge discipline in België — aan dat zij nauwelijks patiënten naar elkaar doorverwijzen.

Volgens dr. Katarina Jercovic (Hogeschool Utrecht) en Elke Naumann (HAN University of Applied Sciences) is het essentieel om voedingsproblemen gerelateerd aan mondgezondheid beter te herkennen en de samenwerking tussen zorgverleners binnen deze doelgroep te versterken.

Datum :
15 februari 2022, van 15.00 tot 16.45

Voor wie :
Diëtisten en andere geïnteresseerde zorgprofessionals

Prijs :
Gratis

Programma :
15.00 – 15.45: “Gezond ouder worden: darmmicrobioom, ondervoeding en (mond)gezondheid” – dr. Olaf Larsen
15.50 – 16.45: “Mondgezondheid en ondervoeding bij ouderen” – dr. Katarina Jerkovic en dr. Elke Naumann

Sprekers :

• Dr. Katarina Jerkovic: mondhygiënist en klinisch epidemioloog, gastspreker Innovaties in preventieve zorg

• Dr. Elke Naumann: diëtist en associate lector voeding, diëtetiek en leefstijl aan de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN)

• Dr. Olaf Larsen: Senior Manager Science bij Yakult Nederland B.V. en universitair docent aan de Vrije Universiteit Amsterdam