[1] McFarland, Future Microbiology, 2008 Oct; 3: 563-78.
[2] Plummer S., International Microbiology, 2004, 7: 59-62.
[3] The Lancet Allen SJ, Wareham K, Wang D, Bradley C, Hutchings H, Harris W, Dhar A, Brown H, Foden A, Gravenor MB, Mack D. Lactobacilli and bifidobacteria in the prevention of antibiotic-associated diarrhoea and Clostridium difficile diarrhoea in older inpatients (PLACIDE): a randomised, double-blind, placebo-controlled, multicentre trial. Lancet. 2013 Oct 12;382(9900):1249-57. doi: 10.1016/S0140-6736(13)61218-0.
[4] Kale-pradhan P.D. et al., Pharmacotherapy, 2010; 30 (2): 119-126.
[5] Johnston B.C. et al., CMAJ, 2006; 15; 175 (4): 377 -383.
[6] Hempel S, JAMA, 2012 May 9; 307(18): 1959-69.
[7] Videlock EJ, Aliment Pharmacol Ther, 2012 Jun; 35(12): 1355-69.
[8] Goldenberg JZ, Cochrane Database Syst Rev., 2013 May 31; 5: CD006095.
[9] Stockenhuber A. et al., Gut., 2008; 57 (Suppl II) A20.
[10] Hickson M., British Medical Journal, 2007; 14; 335, 7610:80.
[11] Koning C., American Journal of Gastroenterology, 2008; 103 (1): 178-89.
[12] Wong S, et al. A Lactobacillus casei Shirota probiotic drink reduces antibiotic-associated diarrhoea in patients with spinal cord injuries: a randomised controlled trial. Br J Nutr. 2014 Feb;111(4):672-678
Probiotica bij antibioticagebruik
Ongeveer 25% van de patiënten die antibiotica gebruikt, krijgt antibiotica-geassocieerde diarree (AAD). Bij ziekenhuispatiënten is AAD de belangrijkste oorzaak van diarree.[1][2] AAD ontstaat doordat de microbiota uit balans is gebracht. Vooral bij oudere ziekenhuispatiënten wordt de diarree vaak veroorzaakt door infectie met Clostridium difficile (CDAD).
Meta-analyses
Een recent onderzoek (2013) laat zien dat een bepaald multistrain preparaat met een mengsel van verschillende bacteriestammen geen effect laat zien.[3]
Maar dit betekent echter niet dat lactobacillen en bifidobacteriën in het algemeen niet zinvol zijn. Uit verschillende meta-analyses is naar voren gekomen dat probiotica namelijk wel degelijk gunstig zijn ter voorkomen van AAD en CDAD [1][4][5] – zowel als zuiveldrank als in gevriesdroogde vorm.
In 2012 verschenen verschillende meta-analyses die concludeerden dat het aan te raden is om probiotica in te zetten.[6][7] Deze bevindingen zijn in 2013 nog eens bevestigd door een Cochrane review.[8]
Omdat de werking per stam en product verschillend kan zijn, is het aan te raden om van een specifiek product na te gaan of er onderzoek gedaan is naar het effect bij AAD en CDAD.
Studies
In 2008 voerden Stockenhuber et al een studie uit onder 678 ouderen die antibiotica kregen. Doel van de studie was om de effectiviteit van een zuiveldrank met LcS bij het voorkomen van AAD en CDAD aan te tonen.[9] In de probioticagroep bleken 17 van de 340 patiënten (5%) diarree ontwikkeld te hebben tegenover 63 van de 338 patiënten (18%) in de controlegroep; een significant verschil (p<0.001).
Geen van de patiënten in de probioticagroep ontwikkelde diarree ten gevolge van Clostridium difficile. In de controlegroep kregen echter 21 van de 338 patiënten hiermee te maken (6%). Ook dit was een significant verschil (p<0.0001).
In 2007 publiceerden Hickson et al een studie naar het gebruik van probiotica om AAD te voorkomen, uitgevoerd onder 135 oudere ziekenhuispatiënten, behandeld met antibiotica.[10] Tweemaal daags drinken van een probiotische melkdrank met L. casei DN 114 001, Lactobacillus bulgaricus en Streptococcus thermophilus leidde tot minder gevallen van AAD en CDAD.
Soortgelijke resultaten werden ook verkregen bij een onderzoek met een multistrain-probioticum in poedervorm [12]. Gezonde deelnemers kregen in deze studie naast een antibioticum (amoxicilline) tweemaal daags een preparaat met daarin 5 x 109 levende bacteriën.
Deelnemers kregen ofwel een mengsel van: Bifidobacterium bifidum W23, Bifidobacterium lactis W18, Bifidobacterium longum W51, Enterococcus faecium W54, Lactobacillus acidophilus W37 en W55, Lactobacillus paracasei W72, Lactobacillus plantarum W62, Lactobacillus rhamnosus W71, en Lactobacillus salivarius W24, ofwel een placebo.[11]
De probioticagroep had significant minder last van diarree-achtige ontlasting. Er werden geen significante veranderingen in de samenstelling van de microbiota waargenomen.
Reduceren van AAD bij mensen met een dwarslaesie
Uit bovenstaande onderzoeken blijkt dat bepaalde probiotica namelijk wel degelijk gunstig zijn ter vermindering van het risico op AAD en CDAD.
Vandaar dat onderzoekers gekeken hebben naar de mogelijkheden van een probiotische drank met LcS bacteriën (6.5×109CFU) om de incidentie van AAD en CDAD bij mensen met een dwarslaesie te verminderen. De onderzoekers concluderen dat dit specifieke probioticum de incidentie van AAD kan verminderen bij gehospitaliseerde dwarslaesie patiënten en zijn van plan een groter, placebogecontroleerd onderzoek op te zetten om de resultaten verder te bevestigen.[12]
