Hoe gaat het lichaam pathogene kolonisatie tegen?

De darmmicrobiota speelt een hoofdrol in de bescherming van het organisme tegen pathogene bacteriën. Welk mechanisme schuilt zich achter de strijd tegen pathogene kolonisatie? Wat kunnen we doen om dit verder te ondersteunen?

De micro-organismen van de darmmicrobiota en de gastheer zijn geëvolueerd naar een symbiotische relatie.  De gastheer voorziet de microbiota van een gunstige omgeving met voldoende voedzame voedingsstoffen, en anderzijds, helpen de darmbacteriën bij tal van fysiologische processen met metabole voordelen, een optimale immuunrespons en de verdediging tegen pathogene kolonisatie.

De darmmicrobiota wordt gevormd door een grote diversiteit aan darmbacteriën, hierbij horen ’gunstige‘ bacteriën, ’neutrale‘ bacteriën en ’pathogene‘ of ’schadelijke‘ bacteriën. Deze laatste kunnen in welbepaalde omstandigheden het ontstaan van ziekte bevorderen, wanneer ze bijvoorbeeld de overhand nemen op de gunstige darmbacteriën.

Dit komt bijvoorbeeld door de productie van toxines, carcinogenen of andere substanties die een negatieve impact kunnen hebben op het organisme.

Een “goede” darmsymbiose wordt gevormd door een stabiele gemeenschap darmbacteriën dewelke de invasie van pathogene bacteriën weerstaat.

Dat gebeurt via verschillende onderliggende mechanismen¹. De strijd tegen pathogene kolonisatie wordt bijvoorbeeld gemedieerd door de competitie voor gelimiteerde nutriënten, een versterking van de immuunrespons of nog, direct killing.

Onder “directe competitie” verstaat men competitie voor de beschikbare voedingsstoffen ( ‘gunstige’ bacteriën gaan de beschikbare voedingsstoffen opnemen, die anders beschikbaar zouden zijn voor de pathogene bacteriën) of de competitie voor een fysieke plaats. Bij indirecte competitie, daarentegen, gaat het meer over de productie van bepaalde stoffen. Zo zal butyraat bijvoorbeeld de zuurstofconcentratie verlagen, door het stimuleren van het metabolisme van de epitheelcellen.

In bepaalde omstandigheden kunnen pathogene bacteriën zich alsnog in de darmen repliceren. Zo kan een verstoring van de structuur van de darmmicrobiota, door omgevings- of genetische factoren, het risico op pathogene infecties verhogen, de overgroei van schadelijke pathogenen bevorderen en de ontwikkeling van ontstekingsziekten in de hand werken.

Zeker wanneer de darmmicrobiota kwetsbaar is, zoals bij kinderen en ouderen of bij de inname van antibiotica of door een eenzijdige en niet evenwichtige voedingsinname, kan het zijn beschermende capaciteit verliezen.

Probiotica kunnen de darmgezondheid ondersteunen door een positief effect op de darmmicrobiota. De probiotische melkdrank met LcS heeft bijvoorbeeld een jarenlang bestaan met sterk onderbouwde wetenschappelijke evidentie. LcS heeft een invloed op de samenstelling van de darmmicrobiota: de inname van LcS zorgt voor een stijging van de gunstige darmbacteriën lactobacilli en bifidobacteria.

Maar er is meer, de inname van LcS kan voor een significante daling zorgen van schadelijke bacteriën. In het bijzonder wordt een daling van Clostridium perfringens en Clostridiodes difficile waargenomen na het innemen van LcS gedurende 6 maanden, zo toont het onderzoek².

De eerste studies met LcS toonden reeds een daling van het aantal Enterobacteriaceae en streptococci bij kinderen, na de inname van de gefermenteerde melkdrank met LcS gedurende 14 dagen³. Sindsdien hebben meerdere studies een associatie kunnen aantonen tussen de inname van LcS en een daling van schadelijke bacteriële species in de darmen^4-7.