Darmgezondheid

Darmflora en hersenfuncties: met elkaar verbonden?

Dat de darmflora een rol speelt in de rijping van het immuunsysteem, is algemeen erkend. Minder evident is misschien dat de microbiota ook een invloed heeft op de hersenen en, belangrijk nog, op ons gedrag.

In een recente review werden verschillende experimentele studies onder de loep genomen waaruit een link blijkt tussen ons brein en onze ingewanden.

Onze darmen beïnvloeden ons brein…

Verschillende experimentele protocollen, in het bijzonder het gebruik van antibiotica, probiotica, fecale transplantatie, of ‘kiemvrije’ studies, benadrukken het belang van deze bidirectionele link.

Het komt erop neer dat het brein invloed kan uitoefenen op de motorische, sensorische en uitscheidingsactiviteiten van het spijsverteringskanaal, terwijl de darmen kunnen inwerken op de hersenfuncties.

Bij knaagdieren leidde een behandeling met antibiotica bijvoorbeeld tot een verandering in de samenstelling van de darmflora, maar tegelijkertijd ook tot angstig gedrag en verhoogde niveaus van BDNF (brain-derived neurotrophic factor), een eiwit betrokken bij de groei en overleving van neuronen.

De BDNF was enerzijds verhoogd in de hersengebieden die instaan voor geheugen en leren, en anderzijds in deze voor stemming en geheugen. Na het stopzetten van de behandeling met antibiotica keerde het normale gedrag van de knaagdieren terug.[1]

Verschillende andere studies hebben gesuggereerd dat muizen die van nature niet hetzelfde gedrag vertonen (verlegen of ondernemend), ook verschillen wat de samenstelling van hun darmflora betreft.

…maar ook de hersenen kunnen zorgen voor onrust in de darmen

Recente onderzoeken, beschreven in de review van Dinan [2], bestuderen depressie en chronische stress bij bepaalde diersoorten. In deze dieren zien we wijzigingen in de darmflora, maar ook verhoogde niveaus van intracerebrale CRF, een neurotransmitter die in stresssituaties wordt vrijgegeven door de hypothalamus.

Indien deze neurotransmitter (CRF) bij normale muizen in de hersenen wordt geïnjecteerd wordt ook de microbiota verstoord [3]. Dit wijst erop dat er een tweewegs communicatie bestaat tussen de hersenen en de darmen. Deze ontdekking heeft belangrijke gevolgen in de ontwikkeling van mogelijke therapeutische behandelingen van sommige psychiatrische aandoeningen.

Hoop voor patiënten met PDS

De erkenning van het bestaan van een link tussen de darmen en de hersenen is onder andere van groot belang bij inflammatoire darmziekten en bij het prikkelbaredarmsyndroom (PDS).

PDS is de meest voorkomende functionele darmaandoening en treft 10-12% van de bevolking. Van deze patiënten lijdt 60-85% ook aan een psychologische aandoening. Bij knaagdieren met matige chronische darmontsteking kan de toediening van probiotica het gedrag en de chemie van de hersenen normaliseren.

Uit verdere studies rond depressie en PDS bij de mens zal nu moeten blijken welk type patiënt baat zou kunnen hebben bij deze innovatieve benadering van voeding.

Bekijk de infografiek: hersen-darm-as.

1.Bercik PDenou ECollins Jet al. The intestinal microbiota  effect central levels of brain-derived neurotropic factor and behavior in mice. Gastroenterology. 2011;141(2):599-609.
2. Dinan T. G., Cryan J. F., Neurogastroenterology & Motility, 2013, 25: 713–719.
3. Park AJ, Collins J, Blennerhassett PA et al. Altered colonic function and microbiota profile in a mouse model of chronic depression. Neurogastro- enterol Motil 2013; 25(9): 733–e575.